Kruununhaka

Näkymä Nikolainkadulle etelään päin (nyk. Snellmaninkatu) suurin piirtein nykyisen Vironkadun ja Snellmaninkadun risteyksestä. 1910 (© Helsingin kaupunginmuseo) — Oidnolat Nikolainkatus máttás (dálá Snellmaninkatu) sullii dálá Vironkatu ja Snellmaninkatu gáhttaearus 1910. Govva: Helssega gávpotmusea.

Kruununhaka – Kronohagen šattai gávpotoasi namman 1800-vuođđalogus. Ruoŧagiel namma Kronohagen lei leamaš anus ainjuo 1750-logu rájes. Dat šattai spontánalaččat militeara heasttaid guohtoneatnama namman.

Nikolainkatu (Snellmaninkatu 27) 1907 (© Helsingin kaupunginmuseo) — Oikokatu 1. Nikolainkatu (Snellmaninkatu) 27. Duogábealde Oikokatu 7, Sedmigradsky unnamánáidskuvla. Signe Brander 1907. Govva: Helssega gávpotmusea.

Kruununhakas leat Helssega boarráseamos virggálaš gáhttanamat Unioninkatu – Unionsgatan ja Liisankatu – Elisabetsgatan, mat ain leat anus. Namat Unionsgatan ja Elisabetsgatan navdojuvvojedje 1819 go keisár Aleksanter I finai Helssegis. Maŋŋelaš dat ožžo maid suomagiel namaid. Elisabetinkatu dahjege Liisankatu lea navdojuvvon Aleksanter I:a eamida Elisabeta mielde.

Mariankatu. Signe Brander 1907 (© Helsingin kaupunginmuseo) — Mariankatu. Signe Brander 1907. Govva: Helssega gávpotmusea.

Sofiankatu. (Vasemmalla Kahvila Malta, taustalla Tuomiokirkko. R. Roos 1930. (© Helsingin kaupunginmuseo) — Sofiankatu. Gurutbealde Kahvila Malta, duogábealde Duopmogirku. R. Roos 1930. Govva: Helssega gávpotmusea.

Muitonamat Kruununhakas

Kruununhakas leat eatnat muitonamat dahjege namat, mat leat navdojuvvon gean nu gudnin dahje muitun. Gáhttanamat Helenankatu, Kristianinkatu, Mariankatu ja Sofiankatu leat navdon 1800-vuođđalogus. Nikolainkatu namma nuppástuhttui Snellmaninkatun 1928.

Áššegirjjiin ii álo gávdno diehtu, gean muitun gáhttanamma lea navdojuvvon. Namma Katariinankatu – Katrinegatan (Catharine Gatan 1820) árvaluvvo boahtán Ruošša keaisára eamida Katariina II:a mielde dahje stáhtaráđi J. A. Ehrenströma eatni dahje eamida nama mielde, geain goappásge lei nubbin namman Catharina. Ehrenström lei okta nammaaddiin.

Namaid sáhttá navdit maid dáhpáhusaid muitun. Máŋgga gávpogis lea ovdamearkka dihtii Rauhankatu (’ráfi gáhta’). Helssegis namma Rauhankatu – Fredsgatan lea navdojuvvon jagi 1809 dahkkojuvvon Hamina ráfišiehtadusa muitun maŋŋelis 1800-vuođđalogus.

Näköala Liisankatu 29 – Unioninkatu 39:n katolta etelälounaaseen Kaisaniemenkadulle. Constantin Grünberg 1937–1938 (© Helsingin kaupunginmuseo) — Oidnolat Liisankatu 29 – Unioninkatu 39 gáhtu alde máttásoarjjás Kaisaniemenkatui. Constantin Grünberg 1937–1938. Govva: Helssega gávpotmusea.

Namat leat navdojuvvon maid fitnodagaid ja servviid mielde, dego Kirjatyöntekijänkatu – Bokarbetaregatan (1945) namma boahtá searvvi dálu mielde mii lea dán gáhttaguoras.

Gávpotkoartiliin dáhpáhuvvá

Viessosajiide mat leat gáhtaid gaskkas, váfistuvvojedje nummirat ja namat 1820 čáskadanortnegis. Koartiliid namaide válljejuvvojedje fáddán eallit ja šattut. Koartilnamaid báresáigi lei 1800-vuođđalogu loahpageahčen, goas koartiliid namat ledje oahppáseabbot go gáhttačujuhusat.

Pitkäsilta koartiliid davábeallái ja Töölöi eai navdojuvvon koartilnamat, dannego 1890-logu rájes koartiliidda eai addojuvvon šat namat.

1900-vuođđalogu loahpas koartilnamat ihte ođđasis oidnosii, go boareslágan suohtasis namat movttiidahtte ođđalágan vuovdaleapmái ja guovlluidentitehta ráhkadeapmái. 2010-logus šaddet fas ođđa koartilnamat gulvui mii lea huksejuvvomin Kalasatamai (guollehámmana) Sörnäisii.

Sauna Mariankadulla – Marie-Badin sisäänkäynti pihan puolelta. Signe Brander 1913. © Helsingin kaupunginmuseo — Sávdni Mariankatus – Marie-Bad boađáldagas šilju bealde. Signe Brander 1913. Govva: Helssega gávpotmusea.

Gáhtaid, gávpotvuvddiid, jalgadasaid ja toarggaid virggálaš namat leat n. lávvanamat. Namat mearriduvvojit álo sajádatláva dahje sajádatláva rievdadeami oktavuođas. Helssegis leat lagabui 8 000 lávvanama. Jahkásaččat nammaduovdagii navdojuvvojit čuohtemađe ođđa nama.

Ollu dieđuid Helssega gáhta- ja gávpotosiid namain gávdnojit Helssega gávpoga nammaplánema siidduin.

Kaupungin nimet (Helsingin kaupunki, pdf)

Ovddit Čuovvovaš